اظهارات اخیر نخست وزیر پیشین ایتالیا مبنی بر احتمال بازگشت به قدرت در حالی به موضوعی خبرساز برای رسانه ها تبدیل شده كه همچنان پرونده قضایی رسیدگی به اتهامات برلوسكونی در ارتباط با رسوایی های مالی و اخلاقی بسته نشده و هنوز شبهه هایی در مورد ارتباط وی با سركرده های مافیا در ایتالیا مطرح است.

بنابر گزارشی كه روزنامه انگلیسی 'گاردین' در 26 ژوئن (ششم تیرماه جاری) منتشر كرده، 'سیلویو برلوسكونی' نخست وزیر پیشین ایتالیا از تلاش دوباره اش برای بازگشت به عرصه قدرت پرده برداشته است.

براساس این گزارش، برلوسكونی مدعی شده كه تا زمانی كه مردم ایتالیا بخواهند، وی رهبر محافظه كاران باقی خواهد ماند و 'ماریو مونتی' نخست وزیر كنونی این كشور در حال حاضر دوران گذار را سپری می كند. این در حالی است كه پیش از این برلوسكونی به دنبال كناره گیری از قدرت در نوامبر 2011 به طور رسمی اعلام كرده بود كه برای همیشه از دنیای سیاست كناره گیری كرده و دیگر برای هیچ سمت سیاسی نامزد نخواهد شد. لازم به ذكر است كه برلوسكونی در پاییز 2011 در جریان بحران عمیق بدهی های ایتالیا و تصویب طرح تازه ریاضت اقتصادی توسط پارلمان، از سمت خود كناره گیری كرد.

برلوسكونی كه در طی ده سال گذشته حداقل 8 سال عهده دار مقام نخست وزیری ایتالیا بوده است، همواره در مظان اتهامات متعدد فساد مالی، سیاسی و رسوایی های اخلاقی قرار داشته است. ارتباط گسترده وی با بزرگترین و تاثیرگذارترین گروه های مافیای ایتالیا و پیشینه دیرینه خدمات متقابل وی به گروه های تبهكار این كشور، نگرانی هایی را در خصوص بازگشت دوباره وی به قدرت در میان بسیاری از ایتالیایی ها برانگیخته است. از نظر این گروه از ناظران حضور دوباره برلوسكونی در صحنه قدرت ایتالیا و در سطوح بالای سیاسی، موجب نفوذ بیشتر مافیا در روندهای سیاسی و اقتصادی این كشور خواهد شد.

**سایه روشن هواداران بازگشت برلوسكونی به قدرت

-----------------------------------------------------------

بحث ارتباط سیاستمدارن با گروه های مافیایی در ایتالیا از گذشته مطرح بوده و در مورد برلوسكونی بیش از سایرین مطرح است. اگرچه بسیاری از چهره های سرشناس ایتالیایی مانند 'جیووانی فالكونه' مبارزه های جدی با مافیا داشتند و سرانجام به وسیله آنها ترور شدند.

ارتباط متقابل برلوسكونی و مافیا در نظام سیاسی، قضایی و تقنینی ایتالیا، هرگز از سوی نهادهای قانونی تایید نشده و تاكنون برلوسكونی از حیث این اتهامات، هیچ‌گاه مورد پیگرد قرار نگرفته است، اما اذعان و اعتراف برخی از اعضای سابق گروه های مافیایی بر رابطه برلوسكونی با گروه های مافیایی ایتالیایی سند روشنی بر این ادعا است.

اولین نشانه های این ارتباط در جریان رسیدگی به پرونده یكی از دوستان نزدیك برلوسكونی به نام 'مارچلو دل‌اوتری'[1] بر ملا شد كه به اتهام ارتباط با بزرگترین باند مافیای ایتالیا در سیسیل موسوم به 'كوزانوسترا' و بر عهده داشتن نقش رابط میان برلوسكونی و تبهكاران مافیایی در سال 2010 به هفت سال زندان محكوم شد. همچنین 'آنتونینو جیوفره'[2] یكی دیگر از اعضای پیشین مافیا كه در سال 2002 به دام قانون افتاد در جریان دادگاه خود اعتراف كرد كه مافیا در طول دهه 90 برای تامین منافع خود از حزب برلوسكونی حمایت می كرده است و نخست وزیر سابق ایتالیا با رهبران ارشد مافیای استان 'پالرمو' به نام های 'فیلیپو گراویانو' و برادرش 'جوزپه گراویانو'[3]روابط نزدیكی داشته است.

در اوایل سال جاری میلادی نیز یك نادم مافیایی به نام'جووانی چارامیتارو' [4] در جلسه محاكمه یكی از رهبران مافیا به نام 'فرانچسكو تالیاویا' [5] در شهر فلورانس در شمال ایتالیا، از برلوسكونی به عنوان سیاستمداری كه در سال 1993 میلادی با مافیا همكاری كرده و پشت فجایع تروریستی مافیا در شهر های فلورانس، رم و میلان بوده، نام برده است.

همانطور كه روزنامه انگلیسی 'تلگراف' نیز در روزهای اخیر گزارش كرده است، برلوسكونی حتی از دهه 1970 یعنی زمانی كه در تدارك تاسیس امپراتوری رسانه ای خود بود، ارتباط نزدیكی با سران مافیا داشته است.

بر مبنای این گزارش، برلوسكونی در دوران زمامداری خود و حتی پس از آن ارتباطات چندلایه ای با مافیا داشته و از قدرت خود در جهت دفاع از منافع مافیای بزرگ ایتالیا و كاهش كنترل های قانونی بر فعالیت های غیرقانونی این گروه بهره برداری منفی كرده است. در دوران حكومت او، زمینه خوبی برای بازگشت مافیا به زندگی اجتماعی و نهادهای دولتی فراهم آمده است. بنابر این در حال حاضر برلوسكونی یكی از بهترین گزینه هایی است كه می تواند دوباره با نفوذ سیاسی و رسانه ای خود، امنیت لازم را برای عملكرد آزادانه آنها در فضای عمومی جامعه بدون ترس از تبعات قضایی فراهم آورد.

**سیاست، ابزاری در دست مافیا

-------------------------------------

در خصوص مافیای ایتالیا باید گفت كه این تشكیلات از بزرگترین و با نفوذترین گروه های مافیایی جهان است كه با استفاده از قدرت و نفوذ اجتماعی و سیاسی، اهداف اقتصادی خود را تامین می كند. به صورت كلی گروه های مافیایی به دنبال كسب قدرت نیستند و قدرت و نفوذ سیاسی را ابزاری برای كسب منافع اقتصادی خود می دانند. رابطه میان سیاست و مافیا در ایتالیا از زمان به وجود آمدن گروه های مافیایی وجود داشته است. این ارتباط در سده گذشته نمود بارزتری به خود گرفت. در 'جمهوری اول' ایتالیا، مافیا با اعضای حزب اكثریت 'دموكراسی مسیحی' كه در مقابل دیدگاه چپ و كمونیسم قرار داشت، رابطه نزدیكی برقرار كرد.

در جریان انتقال از جمهوری اول به 'جمهوری دوم'، گروه های مافیایی جنایات بسیاری مرتكب شدند. تا سال 1963 روابط میان مافیا و سیاستمداران كاملا علنی بود، اما جرایم آشكار مافیا، روابط پنهان تر و مخفی تری را می طلبید. به همین جهت از آن پس 'لژهای فراماسون' به محل ارتباطات مافیا، بازرگانان، سیاستمداران و مقامات سیاسی تبدیل شد و رابطه بین مافیا و سیاستمداران به فضای خصوصی و مخفی انتقال یافت.

به دلیل انجام فعالیت های تبهكارانه و غیرقانونی، امنیت همواره یكی از دغدغه های مافیا بوده است. این گروه برای تامین امنیت خود به دنبال گسترش نفوذ سیاسی در دو سطح ملی و منطقه ای، یعنی نفوذ در دو نهاد دولت و شهرداری ها بوده اند. زیرا ارتباط با مقامات سیاسی در سطح ملی توانسته مافیا را از تبعات قضایی و پی گیری های قانونی رها كند و ارتباطات سیاسی در سطح شهرداری ها محیط امنی را برای كسب و كار آنان فراهم ساخته است.

علاوه بر این تحلیلگران معتقدند كه كنترل دو نهاد نظام قضایی و پلیس كه در بسیاری موارد امنیت مافیا را تهدید كرده از مهمترین اهدافی است كه مافیا با استفاده از ابزار نفوذ سیاسی به دنبال آن است.

از دید مافیا، سیلویو برلوسكونی سیاستمداری است كه بارها توانایی دور زدن نهادهای قضایی را از خود نشان داده است. وی به صورت مكرر از نفوذ سیاسی خود برای جلوگیری از رسیدگی به اتهامات وارده بر خود در دستگاه قضایی ایتالیا سوء استفاده كرده است.

در آوریل سال گذشته (فروردین 1390) و در آستانه برگزاری دادگاه میلان كه به منظور رسیدگی به اتهامات وارده بر برلوسكونی مبنی بر پرداخت رشوه، تقلب مالیاتی، سوءاستفاده از قدرت و ارتباط جنسی نامشروع تشكیل شد، اكثریت نمایندگان وابسته به احزاب راست ایتالیا كه جزو متحدان برلوسكونی محسوب می شوند، طرح عدم صلاحیت این دادگاه در رسیدگی به اتهامات وی را به تصویب رساندند. بر همین اساس این دادگاه به طور غیرمنتظره‏ای به كار خود پایان داد و بدون آغاز رسیدگی به اتهامات به زمان دیگری موكول شد. همچنین در فوریه 2012 یعنی اوایل اسفند 90 رسیدگی به یكی دیگر از پرونده‌های قضایی وی به بهانه مشمولیت قاعده گذر زمان متوقف شد.

** دامنه نفوذ مافیا

--------------------

در شهرهایی كه محافل اصلی بزرگترین گروه های مافیایی ایتالیایی هستند، 'نظمی مافیایی' در تمام شهر حاكم است. این نظم مافیایی بر ابعاد مختلف نظام اجتماعی این شهرها تاثیرگذار بوده است. به طوری كه 'جان كارلو كاسلی' [6] قاضی پالرمو در دهه 90 برای توصیف نفوذ اجتماعی و قدرت مافیا از تعبیر 'دولت در دولت' نام برد و مافیا را به مثابه دولتی كوچكتر و دارای قلمرو، جمعیت و قانون در استان های تحت سلطه خود قلمداد كرد.

توجه به ساختار مافیا نشان می دهد كه نوعی نهادینه سازی خودكار فرهنگی- اجتماعی در میان خود این گروه ها وجود دارد. همراه با سلسله مراتب سازمانی مافیایی، فرهنگ آنها حتی به پایین ترین لایه های اجتماعی نیز نفوذ كرده است. هر گروه مافیایی از مجموعه‌هایی كه به عنوان خانواده شناخته می‌شود تشكیل می‌شود. هر خانواده یك روستا، یك شهر، یا یك منطقه را رهبری می‌كند و معمولاً توسط رهبری به نام 'پدرخوانده' هدایت می‌شود. هر خانواده كوچك و هر گروهی كه بخشی از خانواده مافیا است به دست یك فرمانده سرپرستی می شود و هر فرمانده شماری سرباز دارد كه بیش تر كارهای خطرناك خانواده را كه از دید پلیس مجرمانه است انجام می دهند. بر این اساس فرهنگ و قوانین مافیا از سطح كلان سازمانی حتی به افراد جامعه نیز انتقال داده می شود.

تعداد زیادی از مردم در ایتالیا تحت تاثیر گروه های مافیایی هستند. بر همین اساس روزنامه گاردین در سال 2009 در گزارشی مستند آشكار ساخت كه كه 13 میلیون نفر از ایتالیایی ها در مناطقی زندگی می كنند كه مافیا بر روی جنبه های مختلف زندگی روزمره آنها تاثیرگذار است. این گزارش بیشترین تراكم مردمی را كه در سایه مافیا زندگی می كنند در منطقه سیسیل و ناپل شناسایی كرده كه به ترتیب 95.9 و 95 درصد بوده است.

نفوذ فرهنگی مافیا در لایه های اجتماعی جامعه مشهود است. اتهامی كه به تازگی به 'ماتئو گارونه' [7]كارگردان مشهور ایتالیایی و سازنده فیلم جنایی 'گومورا' نسبت داده شده نمودی از این واقعیت است. گارونه متهم شده است كه در جریان فیلمبرداری این فیلم در سال 2008( با موضوع نفوذ گسترده مافیا در جنوب ایتالیا) به دلایل غیر مشخصی به 'الساندرو كیرولو' [8] یكی از روسای مافیای ناپل 20 هزار یورو پول پرداخت كرده‌ و با خانواده‌های جنایتكار ناپل همكاری غیرقانونی داشته‌است.

**اقتصاد، قلب تپنده مافیا

----------------------------

اولین و مهمترین هدف گروه های مافیایی به دست آوردن ثروت و پول فزونتر است. 'موسسه مطالعات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آمار اروپا' در سال 2008 حجم مبادلات چهار گروه مافیایی بزرگ در ایتالیا یعنی 'كوزانوسترا'[9] در منطقه سیسیل، 'كامورا'[10] در ناپل، 'آندرانیتا'[11] در استان كالابریا و 'ساكرا كورونه'[12] در جنوب شرقی ایتالیا را معادل 130 میلیارد یورو برآورد كرده است.

علاوه بر این اتحادیه كسبه ایتالیا موسوم به 'كانفسرچنتی'[13]نیز در گزارشی كه در اوایل سال جاری میلادی منتشر شد اعلام كرد كه گروه های جنایی مافیا در ایتالیا 65 میلیارد یورو نقدینگی دارند. این گروه ها سالانه حدود 16 میلیارد یورو از طریق فعالیت های تجاری نامشروع، 6.5 میلیارد یورو از مناقصات، 7.5 میلیارد یورو از طریق جرایم كشاورزی، 2.5 میلیارد یورو از طریق شرط بندی، 6.5 میلیارد یورو از راه جعل اسناد و 2 میلیارد یورو به واسطه مشاركت در سازه های غیرقانونی درآمد دارند. در گزارش مذكور اضافه شده كه حتی این گروه های جنایی سالانه 16 میلیارد یورو درآمد نیز از راه قاچاق و دفع زباله ها كسب می كنند.

ناظران معتقدند كه فعالیت های اقتصادی غیرقانونی و نامشروع مافیا، اقتصاد این كشور را به اقتصادی ناكارآمد و ناسالم تبدیل كرده است. كسب ثروت از راه های غیرقانونی چون پولشویی، رشوه، اخاذی، تبانی، فرار از مالیات و... در ابعاد كلان، یكی از دلایل مهم در توزیع نابرابر ثروت در بین اقشار مختلف مردم به شمار می رود.

گزارش اخیر 'موسسه مطالعات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آمار اروپا' نیز این نكته را مطرح كرده است كه 22 درصد ایتالیایی ها كه زیر سایه سنگین مافیا زندگی می كنند، تنها14.6 درصد از تولید ناخالص داخلی و فقط 12.4 درصد سپرده گذاری بانك ها را به خود اختصاص داده اند. این گزارش تصریح می كند كه به رغم مبادلات و گردش مالی گسترده بین گروه های مافیایی، این گروه ها موجبات تشدید و گسترش فقر را در جامعه فراهم می كنند.

به موازات تلاش های گروه های مافیایی برای تثبیت روند و زمینه های فعالیت های غیرقانونی و مجرمانه در ایتالیا، تجربه دولت های پیشین به رهبری برلوسكونی نشان داده است كه وی با حمایت از عملكردهای غیرقانونی مافیا در كسب روزافزون ثروت، امكان سوء استفاده از قدرت سیاسی را فراهم آورده است. از این رو همانطور كه پیشتر اشاره شد، كارنامه عملكرد برلوسكونی، وی را به عنوان گزینه مناسبی برای مافیا در نظام سیاسی ایتالیا تبدیل كرده است. بر همین اساس به نظر می رسد كه ورود دوباره وی به عرصه سیاسی ایتالیا با مخالفت مردم روبرو شود.

پژوهش**الف.ح**9123